Çayın annesi su..

İyi demlenmiş harika bir fincan çayın tadını kim sevmez ki? Bir pazar kahvaltısında içtiğin kıpkırmızı demli siyah çayın, kitabını okurken keyifle içtiğin berrak yeşil çayının yerini başka ne alabilir ki? Ancak en kaliteli çayınızı bile demlerken seçtiğiniz su çeşidinin çayınızı ve keyfinizi mahvedebileceğinizi biliyor muydunuz?

Çayın %98’i sudur, bu nedenle suyunuzun kalitesi, içerisindeki oksijen miktarı çay yapraklarının kalitesi kadar önemlidir.  

Bir Çin atasözü der ki “Su çayın annesi, çaydanlık babası ve ateş öğretmenidir”. Çayın annesi betimlemesi bile çayı demlemek için kullanılan suyun ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. MS 758 tarihinde Lu Yu tarafından çayın üzerine yazılan ilk kitapta bile çay demlerken hangi tür suyun kullanılması gerektiği vurgulanırken, günümüzde sıklıkla tükettiğimiz çayımızı demlerken neden suyun kalitesini en büyük önceliğimiz haline getiremedik? 

MS 758 gibi erken bir tarihte Lu Yu neden çay üzerine bir kitap yazdı.

Tang hanedanlığı (618-907) döneminde çay içmek bir sanat formu ve tüm sosyal sınıfların zevk aldığı bir içecekti. Yine bu dönemde çaydaki kafeinin uzun süren meditasyonlar sırasında keşişlerin uyanık kalmasına yardımcı olduğu ispat edildikten sonra çay budist manastırlarında popüler bir içecek haline geldi. Bu nedenle bir çok manastır çay yetiştiriyordu. 

Lu Yu, Tang hanedanlığı döneminde bir başrahip tarafından yetiştirilen bir yetimdi. Çay ile çevrili çocukluğunun yazdığı kitaba ilham verdiği düşünülmekte. Çay Kitabı'nda Lu Yu, çay, çayın nasıl hasat edileceği ve işleneceği, çay içme gelenekleri, çay demleme için en iyi su ve farklı çay sınıflamaları, yetiştirmenin ve hazırlamanın yollarını ayrıntılı bir şekilde kaydetti. 

Lu Yu, dağ derilerindeki su ile yapılan çayın ideal olduğunu, nehir suyu ile demlenen çayın yeterli kalitede olduğunu ve kuyu suyu ile yapılan çayın kalitesiz olduğunu belirtti.

Günümüzdeki ise çay hakkında bilimsel çalışmalar hala yapılmakta.

Yapılan bir araştırmada çay demlerken kullanılan suyun, demlenen çaydaki besin değerlerinin bile etkilediğini gösteriyor. Bu araştırmada yeşil çayın musluk suyu ve  arıtılmış suyla demlenmesi kıyaslanmış. Musluk suyu ile hazırlanan yeşil çaydan çıkarılan çay flavonoidlerin ve catechinlerin miktarının, arıtılmıs su ile hazırlanan yeşil çaya göre yetersiz olduğu görülmüş. 

Peki nasıl su seçmeliyiz?

Ne yazık ki çoğumuz doğadan uzak, büyük şehirlerde yaşıyoruz. Çay demlemede kullanmak için temiz, taze dağ suyuna erişebilmemiz çok zor. Bu nedenle su seçiminde göz önünde bulundurabileceğiniz, suyunuzun kalitesini değiştirerek kolayca çayınızın kalitesini arttırabileceğiniz bazı önerilerimiz var. 

• Kesinlikle musluk suyu kullanmayın. Satın aldığınız şişelenmiş suyun pH değerini kontrol edin. Çay demlemek için ideal su, ne asidik ne de bazik 7 nötral ph değerine sahiptir.

• Suyunuzun içerdiği oksijen miktarı önemlidir, çayın aromasını güçlendirir. Bu nedenle kaynattığınız suyu tekrar çay demlemek için kullanmayın.

• Kullandığınız suyun kimyasal ve mineral değerlerine dikkat edin. Mineral içeriği ve kimyasallar, suyun tadını ve kokusunu etkiler, bu nedenle fincanınızdaki çayı da etkilerler. Bazı mineraller arzu edilir ve çay yaprakları ile olumlu reaksiyona girer. Ancak su kalitesinin düşük olduğunu gösteren aşağıdaki uyarılara dikkat edin:

• Hafif tuzlu aroma - sodyum klorür varlığını gösterebilir veya kimyasal olarak yumuşatılmış suya kanıt olabilir,

• çamaşır suyu benzeri bir koku - muhtemelen suyu temizlemek için kullanılan klorürden

• Çürük yumurta kokusu - muhtemelen su kaynağında kükürt olduğu anlamına gelir.

Modern dünyamızda günlük çay demleme kesinlikle Lo Yu'nun geleneksel idealinden çok uzak ancak suyunuzun kalitesini değiştirerek kolayca daha iyi demlenmiş bir çay içebilirsiniz.